El Petén i ekoturystyka: historia sukcesu Gwatemali

2024 Autor: Ada Peters | [email protected]. Ostatnio zmodyfikowany: 2023-12-17 15:36

Jeśli byłeś w Gwatemali, prawdopodobnie odwiedziłeś El Petén. Większość podróżników udaje się prosto do najdalej wysuniętego na północ departamentu, by zobaczyć Tikal, legendarne miasto Majów w dżungli. Rozległe miejsce usiane tysiącletnimi świątyniami piramidalnymi, które zostały wspaniale odrestaurowane, jest z pewnością największą atrakcją tego kraju, nie wspominając o największym źródle dochodów turystów.

Oprócz schronienia Tikal i wielu innych intrygujących pozostałości cywilizacji klasycznej Majów, El Petén jest także naturalną krainą Gwatemali, która szczyci się niezwykłą różnorodnością biologiczną i różnymi sposobami dostępu do niej. Istotnym uzupełnieniem tych atrakcji jest Flores, piękna wysepka z najbardziej wyrafinowaną infrastrukturą turystyczną w kraju.

Region w okresie przejściowym: od dzikiej dżungli do centrum turystycznego

Turystyka na uboczu, El Petén to dynamiczne miejsce z rosnącą populacją i zmieniającym się krajobrazem, które powinny stanowić fascynujący podtekst do twoich podróży. Przed boomem turystycznym spowodowanym przez wykopaliska i odbudowę Tikal, El Petén był rzadko zamieszkaną, w dużej mierze niedostępną częścią kraju, cenioną głównie za obfite drewno liściaste i sapodilla, którego sok był głównym składnikiem gumy do żucia.

Wszystko zmieniło się w latach 60., kiedy rząd wprowadził plan zaludnienia El Petén, oferując ziemię każdemu, kto chciał ją za niewielką opłatą. Rezultatem był ogromny napływ ludzi zdeterminowanych, by zdobyć swój udział w tej ziemi obfitości - zbudowano drogi, rozkwitła turystyka i przybyło więcej osób. Spośród niespełna 20 000 mieszkańców w latach 50-tych populacja tego departamentu w niektórych szacunkach wzrosła do blisko miliona.

Rdzenne dziedzictwo El Petén

Mimo to, co najmniej kilku mieszkańców El Petén może domagać się połączenia z cywilizacjami, które tam kwitły, a następnie tajemniczo wygasły przed przybyciem europejskich odkrywców. Według Reginaldo Chayaxa Huexa, ośmiorożcowego mieszkańca San José na północnym brzegu jeziora, lud Itzá (podobnie jak w jeziorze imiennym Petén-Itzá) może prześledzić bezpośredni rodowód do klasycznej Majów, z ich kapitałem na wyspie Flores, zanim został wydobyty od nich przez Hiszpanów pod koniec XVII wieku. Potomkowie klasycznej Majów utrzymywali się w pobliżu swoich początków, co jest niezwykłe, zwłaszcza biorąc pod uwagę, że grupa spotkała się z prześladowaniem rządu gwatemalskiego pod przewodnictwem Jorge Ubico (1931-44).

Po długiej i urozmaiconej karierze, podczas której pracował jako mulkarz, stolarz, murarz i kombajn chicle, don Reginaldo założył Stowarzyszenie Bio-Itza, by utrzymać przy życiu język i kulturę ludu Itzá. Jako jeden z nielicznych ocalałych członków grupy, który nadal posługuje się językiem, chce propagować Itzá wśród młodszych członków społeczności. Być może paradoksalnie instytut wspierany jest przez program w języku hiszpańskim, który przyciąga studentów z zagranicy.

"Rdzenni mieszkańcy mają bardzo szacunek do natury, przede wszystkim do ziemi", mówi Chayax, a kluczowym elementem instytutu jest leśny rezerwat przyrody 24 km na północny wschód od San José, gdzie Itzá uzdrawia starania o zachowanie swojej starożytnej wiedzy o rośliny lecznicze i zioła. Jednodniowe wycieczki, oferowane w każdy piątek, obejmują obserwację ptaków i zwiedzanie niektórych szczątków z epoki Classic. Aby ściślej współpracować z Itzą, możesz dołączyć do tygodniowego hiszpańskiego kursu zanurzenia w rezerwacie.

Przejście do ekoturystyki

Więcej nowości przybyli z całej Gwatemali, ale większość była Qaqchi Maya z sąsiedniego departamentu Alta Verapaz. Przyciągnięty przez obfite ziemie i zasoby regionu, Q'eqchi zobaczył w El Petén szansę na przetrwanie i zaczął ścinać drzewa i hodować bydło.

"Nie było pojęcia, że masz działkę ziemi, a jeśli wyciąć wszystkie drzewa i posadzić trawę, aby wyżywić swoje bydło, to miałoby to o wiele większą wartość", mówi Jeovani Tut Rodríguez, którego dziadkowie zasiedlili społeczność Paso Caballos w latach 50. XX wieku. Takie działania były zabronione, ponieważ prezydent Álvaro Colom wyznaczył ograniczenia w ekspansji rolnictwa w departamencie, pozostawiając przybyłych w celu rozważenia alternatywnych źródeł utrzymania. Paso Caballos zmienił swoje priorytety w nowy program.

Estación Biológica Las Guacamayas

Około 30-minutowego rejsu łodzią po rzece z wioski Q'eqchi powstało jedno z najjaśniejszych przykładów ekoturystyki Gwatemali - Estación Biológica Las Guacamayas. Przede wszystkim stacja badań biologicznych do śledzenia i rehabilitacji szkarłatnej populacji ara, koordynowana jest przez grupę środowiskową Pro-Petén. Kluczowym celem Las Guacamayas jest podniesienie świadomości problemów środowiskowych wśród społeczności Q'eqchi w Paso Caballos oraz szkolenie jej członków jako przewodników dla stacji.

Tut i załoga prowadzą wycieczki o różnej długości i złożoności, aby zapoznać turystów z takimi cudami, a także ważne stanowisko archeologiczne, Waká, osiągnięte przez kontynuowanie Río San Pedro. Podczas 7-kilometrowej wędrówki od doku do Waká, wczesnego królestwa klasycznego, które pozostawiło wiele rzeźbionych kamiennych steli, lokalni przewodnicy wskazują na bromeliowce, grzyby, storczyki i węże. Nocne wędrówki krokodylami są również w ofercie, podobnie jak nocne spacery w celu obserwacji żab, gadów i pająków.

Wolontariat jest tu również godną opcją. Możesz pomóc zrealizować tę wizję zrównoważonej turystyki w dżungli, utrzymując szlaki, instalując oznakowanie lub ogrodnictwo, ściśle współpracując z mieszkańcami.

Rezerwat Biosfery Majów

Społeczność Q'eqchi w Cruce Dos Aguadas, 28 km na północ od Flores, jest podobnym przykładem adaptacji do bardziej przyjaznego dla środowiska porządku obrad. Znajduje się w "strefie wielokrotnego użytku" rezerwatu biosfery Majów, o powierzchni 50 000 km kwadratowych chronionego lasu deszczowego, który obejmuje Gwatemalę, Meksyk i Belize, gdzie działalność rolnicza i pozyskiwanie drewna są dozwolone na ograniczoną skalę. W celu uzupełnienia tych działań utworzono spółdzielnię złożoną z 22 przewodników. Ze swojego klubu przewodnicy prowadzą trzydniowe wędrówki na wschód przez dżunglę do Tikal przez mniej znane miejsce El Zotz.

El Zotz było ważnym miastem ze względu na strategiczną pozycję wzdłuż ważnego szlaku handlowego, a teren, zajmowany przez większość okresu klasycznego, składa się z kortów, pałaców i świątyń. Ale w przeciwieństwie do Tikal wykopaliska są na wczesnym etapie i wyglądają jak seria trawiastych pagórków. Piramida na szczycie wzgórza znana jako El Diablo jest podkopywana przez University of Southern California, a archeolodzy odkryli szereg dobrze zachowanych masek w grobach królewskich. Ze szczytu można tylko spojrzeć na grzebień dachu świątyni IV Tikal, około 25 km na wschód; Bardziej lokalnie można docenić wybryki lokalnych kolonii pająków, które nurkują akrobatycznie przez wierzchołki drzew.

Planowanie na przyszłość

Jeśli chodzi o ekoturystykę, rozwój El Petén wydaje się zmierzać w dobrym kierunku, a uczestnictwo w tych inicjatywach rodzimych może przyczynić się do tego trendu, a jednocześnie uzyskać wgląd w współczesną Gwatemalę. Komentując własny projekt, Jeovani Tut Rodríguez zadaje pytanie: "Jak możemy zachować tę ogromną dżunglę bez alternatyw ekonomicznych? Opiekuję się Las Guacamayas, który jest tutaj w mojej społeczności, a Las Guacamayas tworzy możliwości dla mojej społeczności. Korzyści są wzajemne."

Artykuł został odświeżony w sierpniu 2017 r.