Cienie wojny w Bośni i Hercegowinie

2024 Autor: Ada Peters | [email protected]. Ostatnio zmodyfikowany: 2023-12-17 15:36

Bośnia i Hercegowina (w skrócie BiH) jest jednym z mniej znanych krajów Europy. Będąc nadal częścią Jugosławii, jej najlepiej oceniane ośrodki narciarskie były gospodarzem Zimowych Igrzysk Olimpijskich w 1984 roku. Jego rzeki oferują jedne z najlepszych w Europie (i najlepszej jakości) raftingu. Jego skaliste kontury są usiane starymi zamkami. A główne miasta mają ciekawą mieszankę średniowiecznej architektury osmańskiej i XIX-wiecznej austro-węgierskiej. Niestety większość ludzi, którzy słyszeli o Bośni, wie o tym podczas tragicznej wojny domowej w latach 1992-1995.

Jakieś dwadzieścia lat później wszystko jest spokojne, ale pozostaje wiele blizn, zarówno widzialnych, jak i niewidzialnych. Poruszające się muzea upamiętniają konflikt, zniszczone budynki stoją jak milczące przypomnienia, a naród jest nadal podzielony na odrębne jednostki polityczne wzdłuż starych linii bitewnych.

"Tunel życia" w Sarajewie

W 1995 roku pociski artyleryjskie padały w Sarajewie od jednostek serbskich, które otaczały miasto. Otóż prawie go otoczyłem. Obrońcom Bośniaków udało się zachować wąski korytarz "wolnego" terytorium prowadzącego od zalesionych gór do pas startowy lotniska, który został utrzymany jako neutralne terytorium przez siły ONZ. Ale dla Bośniaków przekroczenie zarzuconego przez snajper pasa startowego byłoby samobójstwem.

Jedyny sposób, w jaki mogli zdobyć personel, broń i zaopatrzenie w mieście lub poza nim, to mozolnie ręcznie wykopany 800-metrowy tunel pod wybiegiem. Krótki odcinek tego tunelu zachował się wraz z niszczącym bitwę domem, w którego piwnicy było ukryte wejście. Dziś "Tunel Życia" tworzy jedno z najbardziej poruszających, prowokujących do myślenia muzeów BiH.

Srebrenica

Opuszczona fabryka baterii w Potočari jest jednym z najbardziej nieprawdopodobnych miejsc dla turystów w północno-wschodniej Bośni. Ale to także jedna z najbardziej uderzających - ponura, przepastna sala pamięci upamiętniająca ponad 8000 Bośniaków, którzy umarli lub zniknęli w lipcu 1995 r., Kiedy rzekomo "Strefa bezpieczna" w Srebrenicy została opanowana przez siły serbskie. To była jedyna najgorsza zbrodnia wojenna, akt oficjalnie uznany za "ludobójstwo" przez ICTY (icty.org). Jest to tym bardziej przejmujące, że większość zabitych przybyła do fabryki baterii szukając schronienia, mając nadzieję na próżno, że tamtejsze siły monitorujące holendersko-ONZ, które tam były, mogą zaoferować ochronę. Po drugiej stronie drogi lasy cmentarne z zapakowanymi białymi nagrobkami z każdym rokiem powiększają się coraz bardziej, ponieważ z masowych grobów widać więcej części ciała ofiar.

Dwie twarze Mostaru

Skwiercząc w letnim słońcu, Mostar leży w sercu winiarskiego kraju Herzegowiny. Jego obrazowo-perfekcyjny, ponownie wcielony rdzeń osmański koncentruje się na Stari Most, unikalnym łuku kamiennego mostu, z którego można obserwować śmiałków młodych nurków, rzucających się ponad 20 metrów w lodową Neretwę.

Podczas oglądania spektaklu nad nadziewaną kałamarnicą lub bośniacką kawą na tarasie jednej z wartych uwagi restauracji nad rzeką, łatwo zapomnieć, że w 1993 roku był to środek strefy wojennej. I w listopadzie 1993 r. Bombardowanie bośniacko-chorwackie wysadziło oryginalny most w kierunku rzeki. Jednakże, choć żmudna rekonstrukcja sprawia, że most wygląda jak na 16-wieczny wygląd, w innych miejscach w Mostarze wypalone budowle wciąż są zbyt łatwe do wykrycia. Tylko kilka zniszczonych ścian pozostaje niegdyś majestatycznego neo-mauretańskiego hotelu Neretva. A wznosząc się nad Spanski Trg, dawna Ljubljanska Banka pozostaje nawiedzonym dziewięciopiętrowym betonowym szkieletem.

Powojenne szczegóły

Wojna dobiegła końca od prawie 20 lat. Początkowo delikatny pokój, uzgodniony w Dayton w Ohio, jest utrzymywany przez złożony system politycznych i biurokratycznych podziałów mających na celu przekazanie każdej wspólnocie głosu we własnych sprawach. Dziś kraj pozostaje podzielony na Federację (z kantonami kierowanymi przez Bośniaków i / lub Bośniackich Chorwatów) i Republiką Srpską (RS, prowadzoną przez bośniackich Serbów). Wchodząc do tego ostatniego nie ma wzmianki o BiH na tablicach powitalnych. O ile znaki drogowe znajdują się zarówno w alfabecie łacińskim, jak i serbsko-cyrylickim, nie jest niczym niezwykłym, że lokalne graffiti wykreśla wersję, która nie jest akceptowana lokalnie. Tymczasem każda społeczność ma własny system pocztowy. W Mostarze oznacza to obiekty GPO zarówno na poczcie federalnej, jak i na bośniackim chorwackim poczcie w odległości jednego kilometra od siebie. Może szalenie, ale przynajmniej jest to fajne dla filatelistów.

Alarm górniczy

Po prawie dwóch dekadach dzielnej pracy, BHMAC (bhmac.org) wyczyścił duży procent min lądowych i niewybuchów, które niegdyś zaśmiecały strefy konfliktu BiH. Jednak około 2,4% powierzchni kraju nadal jest uważane za potencjalnie wydobyte, a pełne rozliczenie nie jest przewidziane przed 2019 r.

Obszary najbardziej dotknięte chorobą są na ogół oznaczone żółtą taśmą, a także charakterystyczne czerwone znaki z niewątpliwą białą czaszką i piszczelami. Nigdy nie jest mądre, aby przejść przez zarośnięte obszary leśne, ani wokół zniszczonych wojną starych budynków.

Sztuka wykonana z kul

Nie tylko miny lądowe zostały po konflikcie.Niezliczone tony zużytej amunicji zaśmiecały spustoszone miejskie krajobrazy, oferując nieoczekiwaną okazję przedsiębiorczym kotlarzom, którzy zamienili pociski w rzeźby i pokonali skorupki muszli w skomplikowane dzieła sztuki. Przez lata sklepy z pamiątkami Mostar sprzedawały bullet jako pamiątki. Pośpieszcie się, jeśli chcecie go kupić, gdy zapasy starej amunicji wreszcie wyschną. Na szczęście.

Proszę nie strzelać

Idąc na kąpiel? W porządku - ale proszę, nie bierz pistoletu! Obecnie Bośnia jest prawdopodobnie jednym z najbezpieczniejszych miejsc w Europie. Ale dla większości Europejczyków wciąż denerwuje nas to, że sklepy, banki, a nawet baseny wciąż uważają za konieczne umieszczanie znaków informujących, że klienci nie powinni nosić broni.