Przewodnik dla odwiedzających Çatalhöyük: Wykopaliska i historia

2024 Autor: Ada Peters | [email protected]. Ostatnio zmodyfikowany: 2023-12-17 15:36

Lista światowego dziedzictwa Çatalhöyük jest jednym z najważniejszych miejsc neolitu na świecie. Ta fascynująca atrakcja turystyczna stanowi okno do agrarnego stylu życia wczesnych społeczności neolitycznych. Jest to szczególnie godne uwagi ze względu na ogromne rozmiary, unikalny układ mieszkań i długi czas trwania osady.

Wykopaliska Çatalhöyük stworzył główne nagłówki w 1960 roku. Zespół archeologów, pod nadzorem archeologa Jamesa Mellaarta, odkrył ogromną dziewięcioletnią osadę neolityczną, która ogłuszyła świat.

Około 18 metrów wysokości i 12 hektarów powierzchni, kopiec osadniczy Çatalhöyük jest częścią znacznie większego kompleksu obejmującego łącznie 21 hektarów, z których do tej pory wydobyto tylko około pięciu procent. Uważa się, że data najwcześniejszego osadnictwa to 6250 rpne, podczas gdy ślady ognia sugerują, że ostatnia z dziesięciu odkrytych osad została opuszczona około 5400 rpne.

Kopiec Çatalhöyük jest jednym z wielu miejsc na rozległych równinach w pobliżu Konyi, znanych z okupacji między VII a III tysiącleciem przed naszą erą. Niedawna sedymentacja sprawiła, że wiele kopców osadniczych stało się nierozpoznawalnych, a praktycznie cały obszar równiny został sprowadzony pod pług. Najwcześniejsze poziomy w Çatalhöyük leżą teraz więcej niż dwa metry poniżej powierzchni otaczającej równiny.

Zrozumieć Çatalhöyük

Odkryto, że mieszkania wykopane w Çatalhöyük są bardzo podobne w budowie do tradycyjnych budynków, które można dziś zobaczyć. Jedynie układ osady okazał się uderzająco inny. Domy, każdy o powierzchni około 25 metrów kwadratowych, były płaskie, z pojedynczym pomieszczeniem mieszkalnym i magazynem. Oprócz ławki, paleniska i piekarnika, pokoje były wyposażone w platformy, prawdopodobnie używane do pracy i spania, ale także do pochówków. Zmarłych pozostawiono na otwartej przestrzeni przed osadą, dopóki oczyszczające zwierzęta nie usunęły szkieletu. Ubrani w swoje ubrania, zostali następnie pochowani obok lub pod platformami do spania, kontynuując swój udział, by tak rzec, w życiu rodzinnym. Osada nie miała ulic jako takich; prostokątne domy były skupione w wielkie bloki, a dziedziniec służył tu i tam jako latryna i śmietnisko.

Domy weszły drewnianą drabiną w amerykańskim stylu pueblowym przez otwór dymowy. Podłoga była zagęszczonym błotem; ściany z cegły mułowej z błotem, gipsem i wapnem. Do wzmocnienia dachu wykorzystano stroiki, a czasami była tam drewniana rama. Co zaskakujące, ze względu na wrażliwość błota na działanie czynników atmosferycznych, niektóre cegły są nadal wyraźnie rozpoznawalne. Ogień musi przypadkowo "upiec" cegły, utwardzając je i czyniąc je bardziej odpornymi na warunki atmosferyczne.

Osada

Odkryto, że mieszkania wykopane w Çatalhöyük są bardzo podobne w budowie do tradycyjnych budynków, które można dziś zobaczyć. Jedynie układ osady okazał się uderzająco inny. Domy, każdy o powierzchni około 25 metrów kwadratowych, były płaskie, z pojedynczym pomieszczeniem mieszkalnym i magazynem. Oprócz ławki, paleniska i piekarnika, pokoje były wyposażone w platformy, prawdopodobnie używane do pracy i spania, ale także do pochówków. Zmarłych pozostawiono na otwartej przestrzeni przed osadą, dopóki oczyszczające zwierzęta nie usunęły szkieletu. Ubrani w swoje ubrania, zostali następnie pochowani obok lub pod platformami do spania, kontynuując swój udział, by tak rzec, w życiu rodzinnym. Osada nie miała ulic jako takich; prostokątne domy były skupione w wielkie bloki, a dziedziniec służył tu i tam jako latryna i śmietnisko.

Domy weszły drewnianą drabiną w amerykańskim stylu pueblowym przez otwór dymowy. Podłoga była zagęszczonym błotem; ściany z cegły mułowej z błotem, gipsem i wapnem. Do wzmocnienia dachu wykorzystano stroiki, a czasami była tam drewniana rama. Co zaskakujące, ze względu na wrażliwość błota na działanie czynników atmosferycznych, niektóre cegły są nadal wyraźnie rozpoznawalne. Ogień musi przypadkowo "upiec" cegły, utwardzając je i czyniąc je bardziej odpornymi na warunki atmosferyczne.

Mity i sztuka

Mity i sztuka Verity Cridland / modyfikowane zdjęcia

Çatalhöyük był ewidentnie także centrum religijnego kultu, a wiele obrazów, reliktów i rzeźb wykopanych podczas wykopalisk znajduje się obecnie Muzeum Anatolijskich Cywilizacji w Ankarze. Głowy i rogi byków dekorowały prawie każdy dom, sugerując żywy kult byka (stąd też nazwa Çatalhöyük, co oznacza "kopiec poroża"). Gliniane figurki otyłych bogiń również wskazywałyby na aktywny kult płodności, czego dalsze dowody znajdują się w niektórych polichromowanych malowidłach ściennych. Inne obrazy to sceny myśliwskie z mężczyznami przedstawionymi jako byki, barany lub niedźwiedzie. Szczególnie uderzający obraz rzekomo pokazuje sam alatalhöyük poniżej zarysu wybuchającego wulkanu, uważanego za górę Hasana w Kapadocji, która była wciąż aktywna w tym czasie i na stałe pod spojrzeniem tego neolitu.

Lokalizacja: Çatalhöyük znajduje się w pobliżu wioski Çumra, 33 km na północny zachód od Konya

Oficjalna strona: https://www.catalhoyuk.com/